Roland TR-808 veya daha bilindik adıyla sadece 808, 1980’de çıktığında aslında müzik üretiminde büyük bir devrimin kıvılcımını ateşlemişti. 1982’de Roland’ın üretimini durdurmasına rağmen günümüze kadar hala etkisini sürdürmeye devam eden 808, drum machine dendiğinde akla ilk gelen aletlerden biri (belki de ilki) oldu.
Özellikle hip hop şarkılarındaki kullanımıyla bilinen ancak bununla sınırlı olmayan 808’i Daft Punk’dan Phil Collins’e, Marvin Gaye’den Talking Heads’e kadar müzik dünyasının birçok önemli sanatçıları şarkılarında kullandı. Hatta Kanye West’in 2008’de çıkan ve içindeki tüm şarkılarda bu makineyi kullandığı albümü “808s & Heartbreak”in ismi de bu makineden gelmektedir.
Roland’ın Drum Machine Üretimine Girmesi
70’lerin sonuna doğru drum machine’ler hala çok da yaygın değildi. Evinde müzik yapmak isteyenler genelde piano, org veya gitar gibi enstrümanlarla yetiniyordu. Çoğu evde akustik davul seti olmadığından, drum machine’ler kompakt ve basit yapıları sayesinde insanlara müzik üretiminde büyük bir kolaylık vaat ediyordu. Roland da bu konsepti beğenip 1978’de ilk patern üretilebilip kaydedilebilen drum machine’leri olan “CR-78″i çıkardı. İçinde vals ve bossa nova paternlerini de bulunduran bu makine belli başlı şarkılarda kendine yer buldu. Bu aletin yer aldığı önemli şarkılardan biri Phil Collins’in 1981 hiti “In the Air Tonight”tı.
Roland, görece başarılı olan ve birçok önemli müzisyen tarafından kullanılmış CR-78’in varisi için planlar yapmaya başlamıştı. Roland’daki mühendisler yeni çıkacak olan drum machine’in gerçekçi davul sesleri çıkarmasını istiyordu ancak gerçek davullardan ses örnekleri çalacak bir drum machine yapmak ses örneklerinin bulunacağı hafıza kartlarının maliyeti nedeniyle oldukça pahalıya mal olacaktı. Bundan dolayı mühendisler bu drum machine’de sesleri kendi üretecek analog elektrik devreleri kullanmaya karar verdiler. Drum machine’lerin sample sesler yerine analog sentezlerinin kullanılması başlarda tutmayacak bir konsept olsa da ilerki yıllar önemini belirtecekti.
Üretim Yılları: 1980-1982
808, 1980 yılında Linn Electronics tarafından üretilen Linn LM-1’a ucuz bir alternatif olarak piyasaya sürüldü. Bu ucuzluğun en büyük sebebi LM-1’ın gerçek davullardan kaydedilen ses örneklerini çalarken 808’in ise davul seslerini analog devrelerle kendi üretmesiydi. Ünlü Japon elektronika grubu Yellow Magic Orchestra gibi önemli müzisyenler tarafından çıktığı anda kullanılmasına rağmen Roland TR-808, çıkışında finansal beklentileri karşılayamamıştı. LM-1’a göre daha yapay ve gerçekçi olmayan seslere sahipti ve elektronika o dönemler daha yeni yeni yükseliyordu. 1982’de Linn tarafından üretilen LinnDrum’ın çıkmasıyla da drum machine’lerde trend tamamen analogdan dijitale kaymıştı.
LinnDrum’ın dijital ses örneklerini kullanan drum machine’leri bir standart haline getirmesi ve 808’te kullanan yarı iletkenlerin bulunabilirliğinin imkansız hale gelmesi Roland’ın 1982’de 808’lerin üretimini durdurmasına sebep oldu. Yaklaşık 12.000 tane 808 üretildi ve Roland 1983’te trende ayak uydurarak sample bazlı drum machine’leri TR-909’ı piyasaya sürdü.
Roland TR-808’in Üretiminden Sonra
Roland, 808’in üretimini durdurmasından hemen sonra 808 ikinci el piyasasında kendine önemli yer buldu. Fiyatının çok ucuz olması sebebiyle kendine özellikle elektronik müzik ve hip hop türlerinde oldukça önemli bir yer elde etti. İlk olarak Yellow Magic Orchestra’nın “BGM” albümünde başlayan 808 serüveni daha sonrasında Marvin Gaye’in “Sexual Healing”inde, Whitney Houston’ın “I Wanna Dance With Somebody (Who Loves Me)”sinde ve daha sayısız hitte kullanıldı. Alta Roland’ın Spotify hesabı tarafından oluşturulan 808’le yapılmış önemli beat’leri içeren playlist’i bırakıyorum.
Elektronik müzik ve hip hop’ta Roland TR-808’in yerini kıyaslayacak olursak bu rock müzik’te Fender Stratocaster’ın yeriyle benzer bir şey olurdu diyebiliriz. Üretim süreci ve üretildiği sayı çok düşük olmasına rağmen 808 hala müzik yapımında önemini koruyor. Roland, 2017 yılında TR-808’in daha minyatürü, dahili hoparlörlere sahip versiyonu TR-08’i çıkardı. 2018’de de TR-808’in bilgisayar yazılımlarını piyasaya sürdü. 2015 yılında “808” isimli bir belgeseli bile çıkan bu drum machine’in yeri 1980’lerden beri hiç düşmedi.
Kaynakça
https://www.roland.com/GLOBAL/promos/roland_tr-808
https://en.wikipedia.org/wiki/Roland_TR-808
J-Fusion’ın En Büyük Temsilcisi: Casiopea TIKLAYINIZ
Alkolün Yasak Olduğu Dönem Bara Gitmek: Speakeasy’ler TIKLAYINIZ
PlayStation’ın Çıkış Hikayesi: Nintendo’nun En Büyük Hatası TIKLAYINIZ
